(Hrifla)
Guðbergur Bergsson:
Lömuðu kennslukonurnar

Máttur sögunnar í myrkviðum lostans


Ungur maður kemur heim frá langskólanámi á Ítalíu. Hans bíður ekkert nema atvinnuleysi í sjálfumglöðu góðæri heimahaganna þar sem langdvalir hans erlendis hafa komið í veg fyrir hagnýt vinasambönd, hann er ekki í klíkunni neins staðar. Þrautalendingin er að leita sér að starfi við heimilishjálp. En jafnvel þar kemur ungi maðurinn lengi vel að lokuðum dyrum uns hann fær hann fær það verkefni að annast um tvær lamaðar tvíburasystur sem báðar eru fyrrverandi kennarar.

Fljótt kemur á daginn að systurnar hafa lítinn áhuga á því að nýta starfskrafta mannsins til þrifnaðar á heimilinu heldur vilja að hann segi sér sögur. Sögurnar eiga að snúast um losta og máttur þeirra á að lækna systurnar af lömuninni. Því mergjaðri sem sögurnar eru, því meiri von um nýjan mátt í visna limi.

Framan af þykir systrunum lítið til um sakleysislegar sögur unga mannsins af hefðbundnum ástarævintýrum. En þegar hann tekjur að rekja eða ýkja samskipti sín við næturvörð og fjölskyldu hans á námsárunum á Ítalíu færist máttur í þær. Sú saga er hlaðin kynferðislegu siðleysi, framhjáhaldi og tvíkynhneigð auk þess að daðra við sadómasókisma.

Í sögunni myndast heillandi samspil losta, sagnamennsku og lífsmáttar. Einhver sagði að listin væri siðlaus og þegar sögumaður systranna er hættur að láta allar viðurkenndar siðareglur hafa áhrif á frásögn sína kemst hann í snertingu við hið dýrslega í mannlegu eðli, við óhaminn lífskraft sem spyr ekki um rétt eða rangt, og sagan verður í senn draumkennd, óhugnanleg og heillandi.

Þessi nýja skáldsaga Guðbergs er allt í senn frumleg, kraftmikil og ögrandi. Hún er listilega uppbyggð þar sem óreiða helst á einhvern undarlegan hátt í hendur við agað form og vandvirkni. Hliðarsagan bólgnar út síðari hlutann en samsvörun hennar er sterk við aðalsöguna sem aftur tekur völdin undir lokin. Þjóðfélagsádeila, háð og vangaveltur um þjóðareðli eru síðan meðlæti með djúpum og magnþrungnum pælingum um mannseðlið, lostann, söguna og lífskraftinn.

Það er makalaust skemmtilegt að lesa svo frumlegt og gott verk eftir höfund á áttræðisaldri sem gefið hefur út ógrynni bóka og hlotið flestar þær vegtyllur sem íslenskum rithöfundi getur hlotnast. Guðbergur virðist ætla að verða ungur og ferskur þar til yfir lýkur.