Bókmenntagetraun

Í nýrri ljóðabók Óskars Árna fann ég í einu ljóðanna guð eða það sem manni finnst vera guð ef hann er ekki til.

Svar birtist eftir helgi.

Topp 11 í stafrófsröð

Þetta verður erfitt. T.d. fíla ég Björn Bjarnason of mikið til að hafa hann ekki í einu af efstu sætunum en ég vil líka að sumir keppinautar hans um toppinn nái langt. Það er hins vegar út af fyrir sig ekki erfitt að pikka út 10 manna lista. Og þó, fyrsta uppkast er 11 manns. Hverjum á ég að fleygja út af þessum ellefu manna lista og hvers vegna? Eru annars einhverjir sjálfstæðismenn sem lesa þessa síðu? Þið getið látið matið flakka nafnlaust.

Ásta Möller
Birgir Ármannsson
Björn Bjarnason
Geir Haarde
Grazyna M. Okuniewska
Guðfinna S. Bjarnadóttir
Guðlaugur Þór
Illugi Gunnarsson
Pétur H. Blöndal
Sigríður Andersen
Sigurður Kári Kristjánsson

22. okt. – Manchester

Sunnudagsmorgunn í lobbýinu á Mitre-hótelinu í miðbæ Manchester. Upplesturinn var í gærkvöld í Chetham-tónlistarskólanum, fimmta og síðasta kynningin á Decapolis – Tales from Ten Cities. Húsið virðist byggt á miðöldum, ekki veit ég hvaða tilgangi það þjónaði upphaflega, en gríðarlega þykkir steinveggir og mikil lofthæð sköpuðu stórkostlegan hljómburð á upplestrinum þar sem hljóðnemi var óþarfur. Höfundar voru látnir lesa á frummálinu en ensk þýðing birtist skýrt og greinilega á stórum skjá uppi á sviðinu.
Áheyrendur voru einhvers staðar mitt á milli 50 og 100, líklega nær 100, en salurinn var tæplega fullskipaður. Sagan Fyrsti dagur fjórðu viku virðist ganga lygilega vel í heimamenn. Þar spillir ekki fyrir að þýðingin virðist vera mjög góð. Ég hafði ekki tölu á því fólki sem kom til mín og þakkaði fyrir upplesturinn og var margt yfir sig hrifið; þar á meðal allir hinir höfundarnir, en líka ókunnugt fólk úr salnum; greindarlegar, hógværar og gáfaðar manneskjur. Þetta var eins og barnalegur dagdraumur og maður kann varla að njóta þess þegar lofbylgjan steypist skyndilega yfir mann. Viðtökurnar voru svo góðar að ég hugsaði með mér að ef ég væri að hafa mikið orð á þeim heima myndi það hljóma eins og dæmigerður Íslendingur að gera mikið úr afrekum sínum erlendis, stórýkja. En ég geri það samt. Auðvitað er ég eftir sem áður óþekktur í Manchester en núna berst orðspor mitt engu að síður milli einhvers hluta þess fólks þar sem hefur mikinn áhuga á bókmenntum og þá sérstaklega smásögum. (Ég sagði við Ra Page, einn þremeninganna að ég héldi að þetta væri örugglega ekki besta sagan mín. Hann sagði: “Hún bara hlýtur að vera með þeim betri. Ég verð að fá að sjá meira.” – “Kannski er hún betri en ég hélt”, sagði ég og hann hló. Síðan voru þau alltaf að þakka mér fyrir, hvað ég hefði gert mikið fyrir upplesturinn, osfrv. en mér fannst ég alltaf standa í þakkarskuld við þau fyrir allan velgjörninginn, lóðsandi mig um borgina, greiðandi götu mína, fyrir utan að ausa í mig dagpeningum, 150 pundum).

Á eftir fóru höfundar, þýðendur og starfsfólk forlagsins saman á veitingastað og borðuðu og drukku saman. Ég hitti þýðandann minn, Veru Júlíusdóttur, en hún starfar við kvikmyndagerð og þýðingar; og manninn hennar Gauta sem er lektor í miðlunarfræði, í Leeds, ef ég skildi hann rétt. Ég spjallaði töluvert við þýska höfundinn úr Decapolis, unga konu að nafni Larissa Böhning. Hún á að baki eitt smásagnasafn og er að skrifa skáldsögu sem á að koma út næsta vor hjá Eichborn í Berlín. Af dæmigerðum Íslandsáhuga Þjóðverja hafði hún gleypt í sig söguna mína um leið og hún fékk bókina í hendur og lýsti yfir hrifningu sinni á verkinu í óspurðum fréttum.

Allt var þetta fólk orðið að þægilegum kunningjum þegar ég kvaddi það í gærkvöld og í morgun, var eins og ég væri að kveðja nána vini. Stemningin hafði verið einkar ánægjuleg fyrir alla.

Comma Press er e-k dótturfélag Carcanet sem er mjög þekkt ljóðaútgáfa. Síðarnefnda félagið annast m.a. bókadreifingu fyrir Comma Press. Comma leggur hins vegar alla áherslu á smásagnaútgáfu og um fullkomna hugsjónamennsku er að ræða. Félagið er meira og minna rekið á styrkjum, fyrst og fremst frá The Art Counsil. Hvað er það á íslensku? Menningarmálaráðuneyti? – Föstu starfsmennirnir eru þrír eru kornungt fólk, Ra Pages er um þrítugt en Maria Crossan (sem í útliti virkaði fyrst á mig eins og skólastelpa úr M.R.) og John Hinks eru töluvert yngri. Ungt hugsjónafólk á bókmenntasviðinu, hvort sem það fæst við skriftir sjálft eða ekki (mér virtist það vera í frekar litlum mæli) snýst hugsjónin algjörlega um að þjóna skáldskap annarra, einfaldlega uppgötva smásögur sem þau hrífast af og koma þeim á framfæri.

Virtir höfundar og gagnýnendur hafa lofsungið framtak Comma Press því smásagan er almennt talin eiga gífurlega erfitt uppdráttar í Bretlandi núna – útgefendur hafa ekki áhuga á smásagnasöfnum og tímaritin birta ekki sögur. Svipað ástand og á Íslandi. Það er talið mun betra í Frakklandi og umfram allt í Bandaríkjunum en hefur þó versnað þar, sbr. Nýlega grein sem ég las eftir Joyce Carol Oates, þar sem hún segir að 21. öldin verði ekki smásagnaöld í Bandaríkjunum eins og sú 20. varð.

Einn mest seldi höfundurinn hjá Commu heitir David Constantine. Hann er virtur ljóðaþýðandi og prófessor í Oxford. Smásagnasafnið hans Under the Dam var lofað í hástert af A.S. Byatt í ritdómi sem birtist í The Guardian. Eftir dóminn kláraðist upplagið á þremur dögum. Bókin hefur þrátt fyrir þetta aðeins selst í um 3000 eintökum en af hverjum titli eru þau oftast að selja þetta frá nokkur hundruð eintökum upp í 2000.

Sú yfirlýsing var gefin mér off-the-record, og ítrekuð með vaxandi þunga eftir því sem meira var drukkið í gærkvöld, að þau vildu stefna á að gefa út bók eftir mig á næstu misserum. Mér þykir því afar líklegt að safn með helstu sögunum mínum komi út í Manchester innan tveggja ára. Spurning að koma því fyrst út á íslensku? Spjalla við Skruddu um það.

- - - - -

Ég verslaði fyrir Erlu og krakkana í gær. Núna er ég frír og frjáls, hef tæpa tvo daga til að skrifa og skoða borgina sem mér finnst ég ekki þekkja neitt ennþá. Veit þó að miðbærinn er fallegur og afar líflegur. Bretar þykja mér annars skemmtilegir en hávaðasamir, hér er sífelldur erill og stemning í fólki. Snemma á kvöldin taka að heyrast drykkjulæti, söngur og öskur utan af götu inn á hótelherbergi. Ekki að það angri mig neitt eða trufli en mér finnst hins vegar miklu betra að skrifa í Þýskalandi, innan um mátulega þurra og afslappaða Þjóðverja, og er þegar farinn að hlakka til München í janúar, sem að auki er stemningslaus rólegheitatíð í flestum löndum sem ég þekki.

- - - -

23. okt.

Þegar ég sat með Ra og Maríu á kaffihúsi í dag fékk ég dálitla skýringu á því hvers vegna þau eru í þessu starfi, hvers vegna þau leggja sig svona fram og gera svona góða hluti. María, sem lítur út eins og dúx frá M.R. eða fyrsta árs nemi í H.Í. (hún er reyndar 25 ára), hefur lesið allt eftir J.D. Salinger fyrir löngu síðan og hún heldur einna minnst upp á The Catcher in the Rye þó að hún sé hrifin af henni. En hún er miklu hrifnari af Nine Stories, Raise High the Roofbeams Carpenters og Franny and Zooey. Þetta er eitt af lykilatriðum sem aðskilja fólk með raunverulega bókmenntaástríðu, innsæi og lesskilning, frá venjulegum áhugasömum lesendum. – Þau endurtóku það að þau vildu stefna að útgáfu á bók eftir mig og sögðust hugsa um svona hluti tvö ár fram í tímann. Þeim leist vel á það plan að úrval af sögunum mínum kæmi út á Íslandi vorið 2008 og yrði í kjölfarið gefið út hjá þeim. Þau vilja sjá fleiri sögur, ég á til eina þýðingu af Hverfa út í heiminn sem þau hvöttu mig ákaflega til að senda sér sem allra fyrst, en öðru efni kynnast þau í gegnum Veru Júlíusdóttur sem þau treysta mjög á.

- - - -

Mér gekk mjög vel við skriftir í gær, það rigndi og ég hélt mig að mestu á hótelinu. Ekki spennandi en kom sér vel. – Í dag held ég áfram að skrifa en labba líka um og þvælist milli kaffihúsa. Þetta er ágætisborg það litla sem ég þekki af henni en þrátt fyrir þessar dásamlegu viðtöku virkar andrúmsloftið í Þýskalandi betur á mig, þar sem fólk lætur minna yfir sér og maður finnur miklu minna fyrir nálægð þess en Englendingar sem mér þykja á hinn bóginn hávaðasamir. Nærveru þeirra upplifir maður oft sem nærgöngula þó að þeir gefi sig ekki beint að manni. Svo rífast þeir og garga á næsta hótelherbergi eða hlæja þar hátt og góla frameftir nóttu. Ekki truflaði það þó nætursvefninn.

Það er mikill erill hérna og lítið þýðir að kaupa sér eitthvað í búð án þess að ætla sér nokkuð langa bið í röð við kassann. – Miðbærinn er fallegur, víða smekklegur nútímaarkitektúr í bland við gamlar byggingar. Manchester jafnast engan veginn á við München en hún er líklega fallegri en Frankfurt sem þó er stundum vanmetin. – Annars veit ég takmarkað um þetta, ég er svo takmarkaður, bara góður í því sem ég geri best. – Það hef ég fengið staðfest hér.

- - - -
Síðustu augnablikunum eyði ég við skriftir á veitingastað Ibis-hótelsins við Portland Street, sit gegnt glugganum og horfi á vegfarendur streyma hjá. Núna stöðvar strætisvagn fyrir utan gluggann og á honum stendur: Magic Bus. Sem minnir mig á það að ég keypti gamla sólóplötu með Pete Townshend í dag.

- - - -
Ég les upp hjá Skáldspírunni í Iðu á þriðjudagskvöld. Ég á ekkert frekar von á að fleiri mæti en strákarnir, þ.e. Benni og þeir, en ég mun m.a. segja frá ferðinni og lesa gamalt stöff. Ég ætla ekki að lesa úr skáldsögunni. Hún er of langt frá því að vera fullkláruð og ég kæri mig ekki um að lesa eitthvað sem ég á eftir að breyta mikið síðar. Hún er samt á mjög góðu skriði og útlitið fyrir haustútgáfu 2007 er mjög gott, ég myndi segja að það væri gulltryggt.